Η παράξενη περίπτωση του Γκρέγκορι Μαρκόπουλος
του Γιάννη Ζουμπουλάκη
Η παγκόσμια πρώτη προβολή των ενοτήτων VI, VII, VIII του έργου – μαμούθ «Ενιαίος» που σκηνοθέτησε ο αμερικανός, ελληνικής καταγωγής πρωτοπόρος κινηματογραφιστής Γκρέγκορι Τζ. Μαρκόπουλος (1928-1992) θα πραγματοποιηθεί και εφέτος στην τοποθεσία Τέμενος κοντά στη Λυσσαρέα της Αρκαδίας, κατά την διάρκεια του τριημέρου 29, 30 Ιουνίου και 1η Ιουλίου 2012.
Στα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του, απομονωμένος από τον υπόλοιπο κόσμο, ο Γκ. Μαρκόπουλος, σε συνεργασία με τον κινηματογραφιστή Ρόμπερτ Μπίβερς, αφοσιώθηκε στη δημιουργία του «Ενιαίος», την έσχατη αναθεώρηση ολόκληρης της μέχρι τότε κινηματογραφικής παραγωγής του.
ο μοντάζ του «Ενιαίος» ολοκληρώθηκε μόλις λίγο πριν από το θάνατο του Μαρκόπουλος: πρόκειται για μια εντελώς βωβή, συνολικής διάρκειας 80 ωρών, επική αναδιαμόρφωση των προηγούμενων έργων του. Περιέχει 100 ξεχωριστούς τίτλους οργανωμένους σε 22 ενότητες. Μονταρισμένο με τη μέθοδο των μεταγενέστερων ταινιών, προορίζεται ιδανικά για θέαση σε διάστημα πολλών εβδομάδων, όπως συμβαίνει άλλωστε κάθε τέσσερα χρόνια στο Τεμένος στην Αρκαδία.
Κάθε κύκλος του «Ενιαίος» αποτελεί μια επιλογή και σύνθεση ενοτήτων εικόνων, με συνάφεια μεταξύ τους, τόσο από το πρώιμο όσο και από το ύστερο έργο του σκηνοθέτη, σύμφωνα με τον οποίο «πρόκειται για μια αποκρυστάλλωση του χρόνου, μια αποκρυστάλλωση μέσα στον χρόνο».
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Γκρέγκορι Μαρκόπουλος (που μαζί με τον Αντι Γουόρχολ, τον Τζόνας Μίκας και τη Μάγια Ντέρεν ανήκει στους σημαντικότερους εκπροσώπους του πειραματικού, «αντεργκράουντ» κινηματογράφου), απογοητευμένος από τη δυσκολία αποδοχής του έργου του από το κοινό, αποφάσισε να αποσύρει τις ταινίες του από την εμπορική διανομή. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις ταινίες «Psyche», «The dead ones», «Swain», «Rain Black, My Love», «Serenity» (βασίστηκε στην «Γαλήνη» του Ηλία Βενέζη), μια συνοπτική κατεργασία του μύθου του Προμηθέα, με τίτλο «The Illiac Passion» και «The Olympian», ένα πορτρέτο του Αλμπέρτο Μοράβια.
Ή ιδέα των προβολών στο Τέμενος γεννήθηκε από την ανάγκη του Μαρκόπουλος να δημιουργήσει ένα μόνιμο απομονωμένο χώρο προβολής απολύτως εναρμονισμένο με την κινηματογραφική εικόνα, έτσι που να επενεργεί σαν φιλοσοφική και ψυχολογική αποκάλυψη. Γεννήθηκε επίσης και από την επιθυμία και τη θέλησή του να προσφέρει μια βαθιά προσωπική κινηματογραφική εμπειρία στους θεατές του «Ενιαίος», ένα συναίσθημα πληρότητας με το όραμα της ιδανικής εναρμόνισης τοπίου και κινηματογραφικού έργου.
Εκεί άλλωστε οι κύκλοι I-V του «Ενιαίος» παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2004 και του 2008 μπροστά σε ένα κοινό ενθουσιασμένο και συγκινημένο. Ενα κοινό αποτελούμενο από κινηματογραφιστές, ακαδημαϊκούς και καλλιτέχνες τόσο από το εξωτερικό, όσο κι από την Ελλάδα, αλλά και από κατοίκους της ευρύτερης περιοχής και τοπικούς παράγοντες, χωρίς τη συνδρομή των οποίων η υλοποίηση του εγχειρήματος θα ήταν αδύνατη.
Ενδιαφέρον έχει το ότι στους κύκλους VI-VIII του «Ενιαίος» που θα προβληθούν φέτος στο Τέμενος, περιλαμβάνονται 5 ταινίες που έχουν γυριστεί στην Ελλάδα: τα κινηματογραφικά πορτραίτα των Οδυσσέα Ελύτη και Διαμαντή Διαμαντόπουλου, μια ταινία για το ατελιέ του Διαμαντόπουλου στην Αργυρούπολη, μια ταινία που κινηματογράφησε ο Μαρκόπουλος στη Θεσσαλονίκη και τα Αμπελάκια κι άλλη μία στην Ολυμπία.
Πηγή: Το Βήμα Online (tovima.gr)