Comics: Πώς τo film noir επηρέασε έναν κόσμο από μελάνι
Από την λογοτεχνία στον κινηματογράφο κι από εκεί ξανά στο χαρτί.
Όταν ο William Riley Burnett έγραφε το «Το Τέλος Της Διαδρομής» την δεκαετία του ’40 κάπου μέσα στο ομιχλώδες Χόλυγουντ, ποτέ δεν είχε φανταστεί πόσο θα επηρέαζε η δουλειά του στη σελίδα έναν ολόκληρο κόσμο μετά από σχεδόν πενήντα χρόνια αργότερα.
Το φιλμ νουάρ είναι κινηματογραφικός όρος που χρησιμοποιείται κυρίως για να ορίσει ένα συγκεκριμένο στυλ σε αστυνομικές ταινίες του Χόλιγουντ που δίνουν έμφαση στον κυνισμό των χαρακτήρων και τα συναισθηματικά ή ερωτικά τους κίνητρα.
Δεν ήταν όμως από πάντα μόνο κινηματογραφικό. Κυρίως άρχισε με την λογοτεχνία από την δεκαετία του ’20 στην Αμερική.
Pulp Fiction: Όλα όσα δεν γνώριζες για το έπος του Ταραντίνο.
Καπνοί από τσιγάρο, το «κλικ» από το πιστόλι που οπλίζει, μυρωδιά φθηνού ουίσκι και λεφτά πιο βρώμικα κι από χωματερή.
Το νουάρ αποτελεί ένα από τα πλέον συναρπαστικά και δημοφιλή είδη γενικά και στα κόμικς δεν πάει πίσω.
Σε αυτό όμως έπαιξε πρώτα τον τεράστιο ρόλο της η νουάρ λογοτεχνία η οποία φυσικά πρώτα πέρασε στον κινηματογράφο.
Η κλασική περίοδος του φιλμ νουάρ στις ΗΠΑ εκτείνεται από τις αρχές της δεκαετίας του '40 μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '50.
Joaquin Phoenix: Οι κόμικ ρόλοι που θα θέλαμε να τον δούμε.
Οι ταινίες αυτής της εποχής χαρακτηρίζονται από χαμηλό φωτισμό και έντονες ασπρόμαυρες αντιθέσεις, επιρροές από το γερμανικό εξπρεσιονισμό.
Επίσης, πληθώρα ιστοριών και συμπεριφορών χαρακτήρων προέρχονται από το χώρο του αστυνομικού μυθιστορήματος στις ΗΠΑ, κατά την περίοδο της Οικονομικής Ύφεσης.
Αισθητικά το είδος του φιλμ νουάρ έχει βαθιές σκιές, είναι συνήθως άσπρο και μαύρο, κυρίως για να δώσει την αίσθηση της αποτυχημένης αγάπης, του δυστοπικού ρομάντζου.
Κοινό χαρακτηριστικό του φιλμ νουάρ είναι οι κυνικοί του χαρακτήρες, ο έντονος ερωτισμός και κάποιες φορές οι υπερβολικά δραματικές σκηνές.
Ένα κοινό σκηνικό ενός φιλμ νουάρ έργου, είτε αυτό είναι κόμικ είτε μυθιστόρημα είτε ταινία, είναι μία πόλη καλυμμένη με βροχή, σκοτεινή και κρύα.
Μία καλή (και εύκολη) αρχή μπορεί να κάνει κανείς με το κόμικ του μεγάλου Frank Miller, Sin City, εκεί θα συναντήσει όλα τα κλισέ του είδους και όλες τις αναφορές από την λογοτεχνία και τον κινηματογράφο.
Στο Sin City μπορεί κανείς να δει καθαρά τις επιρροές που είχε η λογοτεχνία σε όλα τα είδη του φιλμ νουάρ και ιδιαίτερα στα κόμικ.
Τα περισσότερα φιλμ νουάρ της κλασικής περιόδου ήταν χαμηλού κόστους ταινίες χωρίς διάσημους ιδιαίτερα πρωταγωνιστές.
Σε αυτό το πλαίσιο, καθώς συγγραφείς, σκηνοθέτες, φωτογράφοι κ.ά. δεν περιορίζονταν από συμβατικά στοιχεία που "θα έπρεπε να έχει" κάθε ταινία μεγάλης χολιγουντιανής παραγωγής, ήταν ελεύθεροι σε πειραματισμούς: για παράδειγμα, δυο διαφορετικές τάσεις που προέκυψαν ήταν αρχικά το εξπρεσιονιστικό στυλ και στη συνέχεια το ημι-ντοκιμαντερίστικο.
H αφήγηση με τα περίπλοκα φλάσμπακ δεν ήταν συχνή σε άλλες εμπορικές παραγωγές που δεν ανήκαν στο "είδος".
Από άποψη περιεχομένου, η επιβολή του περίφημου Κώδικα Χέιζ στις κινηματογραφικές ταινίες διασφάλιζε το ότι δε θα έπρεπε στις ταινίες ένα έγκλημα να μένει ατιμώρητο, καθώς και να διαπράττεται μοιχεία.
Εντός των ορίων αυτών, πολλές ταινίες που χαρακτηρίζονται πλέον ως νουάρ διέθεταν στοιχεία αρκετά ριψοκίνδυνα για την εποχή.
Φυσικά από τότε τα πράγματα έχουν αλλάξει σεναριακά μιλώντας.
Τώρα μπορεί να δει κανείς ολόκληρα κόμικ, ταινίες ή μυθιστορήματα που επικεντρώνονται μόνο στον «κακό» και αποδαιμονοποιούν τον όρο, μετατρέποντας τον εγκληματία σε ήρωα και το αντίστροφο.
Στην αρχή η κοινωνία «σνόμπαρε» την νουάρ λογοτεχνία κι από εκεί προέκυψαν και τα πολύ φτηνά paperbacks που γραφόντουσαν και πουλιόνταν με το κιλό στα περίπτερα.
Στην Ελλάδα η μόδα ήρθε κάπου το 1980.
Μετά όμως η βιομηχανία του Χόλυγουντ ήρθε να αλλάξει τα πράγματα και μετέτρεψε την «βρώμικη» και «φτηνή» λογοτεχνία σε τέχνη κι έτσι το ευρύ κοινό αναθεώρησε.
Δες το Pulp Fiction του Τarantino, το οποίο έχει από την αρχή μέχρι το τέλος μία εντελώς κόμικ αισθητική. Και κάπου εδώ τα πράγματα αντιστρέφονται και το ένα είδος μπαίνει μέσα στο άλλο χωρίς πλέον να μπορεί ο θεατής να ξεχωρίσει κάποια διαφορά.
Ολόκληρη η ταινιογραφία του Tarantino είναι στενά συνδεδεμένη με την comic αισθητική ενώ ταυτόχρονα τραβάει πινελιές μέσα από τον κόσμο των b movies και των μυθιστορημάτων δεύτερης διαλογής.
Το αποτέλεσμα είναι όμως απόλυτα ικανοποιητικό. Τα είδη γίνονται ένα και κανείς πλέον δεν μπορεί να ξεχωρίσει τις διαφορές. Στην ουσία όλα μετουσιώθηκαν σε τέχνη στο τέλος.
Οπότε πλέον μιλάμε για noir και δεν έχει σημασία το μέσο. Και κατά την δική μας άποψη αυτό είναι υπέροχο.
Comics: Πώς τo film noir επηρέασε έναν κόσμο από μελάνι - RatPack.gr