O Fassbinder και ο νέος γερμανικός κινηματογράφος
"Οι χαρακτήρες του Fassbinder είναι δέσμιοι ενός ακατανόητου κόσμου, δέσμιοι των δικών τους συναισθημάτων που αδυνατούν να αναλύσουν"
(Peter W. Jansen, Wolfram Schutte)
O Rainer Werner Fassbinder γεννήθηκε το 1945 στο Μόναχο, ένα χρόνο μετά τη λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και την πτώση του 3ου Ράιχ. Ήταν ένα ακόμα από τα πολλά ορφανά του πολέμου, τα παιδιά που εξελίχθηκαν στη μεταπολεμική γενιά της Γερμανίας και έφεραν στο προσκήνιο μια σειρά σκηνοθετών που δημιούργησαν ένα κινηματογραφικό ρεύμα, γνωστό στην ιστορία ως Νέος Γερμανικός Κινηματογράφος.
Rainer Werner Fassbinder, Volker Schlondorff, Alex Kluge, Wim Wenders, Werner Herzog, Margarethe von Trotta: δημιουργοί οι οποίοι χάραξαν την ιστορία του κινηματογράφου, ο καθένας τους με την προσωπική γραφή και όλοι μαζί ως εκπρόσωποι του νέου γερμανικού κινηματογράφου. Στο έργο τους συναντάμε τους προβληματισμούς μιας γενιάς που είτε μεγάλωσε χωρίς πατέρα είτε έστρεψε το βλέμμα του μακριά από τον πατέρα-ναζιστή. Συναντάμε επίσης την εμμονή με την αμερικανική κουλτούρα, με το σινεμά του Χόλιγουντ και με μια ολόκληρη χώρα, τις ΗΠΑ, που με την παρουσία των στρατευμάτων της στη μεταπολεμική Γερμανία στάθηκε παράδειγμα για τις νέες γενιές Γερμανών.
Ο νέος γερμανικός κινηματογράφος γεννήθηκε μέσα σε αυτό το κλίμα. Από τους δημιουργούς που τον συνέθεσαν, ο Rainer Werner Fassbinder θεωρείται ο πιο σημαντικός.
Η ζωή του υπήρξε ταραχώδης και αντίστοιχη μόνο με αυτή ενός ακόμα μεγάλου Ευρωπαίου σκηνοθέτη, του P.P. Pasolini. Ορφανός, μοναχικός και αψίκορος, ο Fassbinder αντιμετώπισε τόσο εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς δαίμονες. Η συμφιλίωση με τη σεξουαλική του ταυτότητα, η μοναχική και καταπιεσμένη ζωή ενός ομοφυλόφιλου άνδρα αλλά και η ροπή του προς τα ναρκωτικά αποτέλεσαν προβλήματα στη ζωή του που είχαν, ωστόσο, μια μοναδική κινηματογραφική μετουσίωση.
Το έργο του, ίσως το πιο παραγωγικό στην ιστορία του ευρωπαϊκού σινεμά (44 ταινίες μέσα σε 17 χρόνια), ασχολείται με ανθρώπους οι οποίοι ζουν στο περιθώριο, κοινωνικά και υπαρξιακά. Οι χαρακτήρες του, περιχαρακωμένοι από τις πιέσεις της κοινωνίας, στρέφονται στην αυτοκαταστροφή και τη βία σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να υπάρξουν.
Ο προβληματισμός αυτός βρήκε την ιδανική ενσάρκωση μέσα από το είδος του μελοδράματος. Κάθε ταινία του Fassbinder είναι ένα μελόδραμα, εξίσου δακρύβρεχτο με τα ανάλογα του είδους αλλά σαφώς πιο σκοτεινό και σκληρό από αυτά. Η ανθρώπινη παρακμή, ο πόνος και η αδυναμία έκφρασης των συναισθημάτων είναι στην καρδιά του φασμπιντερικού μελοδράματος.
To Berlin Alexanderplatz είναι ένα ακόμα από αυτά τα μελοδράματα του Γερμανού δημιουργού. Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Alfred Doblin, η σειρά είναι ένα μωσαϊκό χαρακτήρων και ιστοριών βγαλμένων από τον υπόκοσμο του Βερολίνου στην ταραχώδη εποχή του μεσοπολέμου. Στο επίκεντρο της πολυεπίπεδης αυτής ξενάγησης βρίσκεται ο Hanz Biberkopf, ένας τυπικός φασμπιντερικός αντι-ήρωας που αγωνίζεται μάταια να βρει το δρόμο του μέσα στην σκοτοδίνη μιας κοινωνίας που βαδίζει σταθερά προς το ναζισμό. Σκοτεινός, σκληρός και βαθύτατα μελοδραματικός, ο Fassbinder χτίζει το πορτρέτο ενός κλειστοφοβικού και καταπιεστικού κοινωνικού συνόλου που οδηγεί με ακρίβεια τα μέλη του στην εκμετάλλευση και συντριβή όλων αυτών που αγαπούν.
Γυρισμένο εξ ολοκλήρου με μια 16άρα κάμερα στην περίοδο 1979-1980, αποτελεί όνειρο ζωής του δημιουργού του και κορύφωση της δημιουργικής του πορείας. Με άλλα λόγια, είναι το αριστούργημα του.
(πηγή δελτίο τύπου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης)
Σινεφίλια [Cinephilia.Gr] - O Fassbinder και ο νέος γερμανικός κινηματογράφος