Ο Πρώιμος κινηματογράφος (1893 -1903)
Το υπόστρωμα, πάνω στο οποίο καταγράφεται η σειρά των κινούμενων εικόνων (απαιτούνται τουλάχιστον 12 εικόνες/sec), είναι το κατεξοχήν τεχνολογικό προϊόν που καθορίζει την πρόοδο του κιν/φου. Η εφεύρεση της φωτογραφίας το 1826 θα κάνει εφικτό τον κιν/φο, αφού προηγηθεί η επίλυση τεχνικών προβλημάτων (πχ η αναγκαστικά μακροχρόνια έκθεση των πρώιμων φωτογραφιών, οι πλάκες που ήταν αρχικά γυάλινες, η αδυναμία να περαστούν σε κάποια μηχανή λήψης, η τελειοποίηση των μηχανών προβολής κλπ) και μια σειρά ανακαλύψεων, πχ: 1878: ο Μάυμπριτζ έβγαλε μια σειρά εικόνων ενός αλόγου σε κίνηση. 1882: ο Μαρέ κατασκευάζει μηχανή που χρησιμοποιεί λωρίδα εύκαμπτου φιλμ. 1889: η Kodac παρουσιάζει το σελιλόιντ, μια πρωτόγονη εύκαμπτη βάση για φιλμ κλπ
Στις αρχές της δεκαετίας του 1890, 2 εταιρείες (του Έντισον σε ΗΠΑ και των αδελφών Λυμιέρ στη Γαλλία) κατάφεραν να παράξουν ταινίες μικρού μήκους σε 35 mm, καθώς είχαν οδηγηθεί στην αναγκαία πρόοδο, που απαιτούσε τα παρακάτω: Εύκαμπτη, διάφανη βάση φιλμ. Γρήγορος χρόνος έκθεσης. Μηχανισμός που τραβά το φιλμ μέσα στην κάμερα. Μηχανισμός για τη διακεκομμένη κίνηση του φιλμ που εξασφαλίζει το στιγμιαίο σταμάτημα του φιλμ για την έκθεση κάθε καρέ. Φωτοφράκτης που εμποδίζει τη διέλευση του φωτός.
Θεωρείται (γιατί ο Μαξ Σκλαντανόφσκι είχε κάνει λίγο νωρίτερα κάτι ανάλογο) ότι στις 28/12/1895 οι αφοί Λυμιέρ γίνονταν οι πρώτοι που πρόβαλλαν ταινία σε οθόνη (Η άφιξη του τρένου στο σταθμό Λα Σιοτά) και αποκτούσαν μεγάλη δημοσιότητα.
Οι πρώτες ταινίες ήταν εξαιρετικά απλές στη μορφή και το ύφος. Υπήρχε αφηγηματική μορφή, συνήθως σε ένα μόνο πλάνο που κάδραρε μια δράση, ως επί το πλείστον σε απόσταση γενικού πλάνου. Στο πρώτο κινηματογραφικό στούντιο (το περιστρεφόμενο Black Maria του Έντισον) γινόταν στήσιμο κωμικών σκηνών, καθώς ηθοποιοί του βαριετέ, αθλητές και διασημότητες έπαιζαν για την κάμερα. Αντίθετα, οι αφοί Λυμιέρ προτίμησαν τα εξωτερικά γυρίσματα και, κουβαλώντας την κάμερά τους σε πάρκα, παραλίες και άλλους δημόσιους χώρους, κινηματογραφούσαν καθημερινές δραστηριότητες. Μάλιστα, έστειλαν εικονολήπτες σε όλον τον κόσμο και γύρισαν τεράστιο αριθμό ταινιών έως το 1905, οπότε σταμάτησαν τη δράση τους. Αυτός που έδωσε νέο ενδιαφέρον και έβαλε το φανταστικό στοιχείο και τα ειδικά εφέ στον κιν/φο ήταν ο Ζωρζ Μελιές. Διασκευάζει (πχ Σταχτοπούτα) ή φτιάχνει ιστορίες, γίνεται πολύ δημοφιλής και πρότυπο πολλών μιμήσεων. Στο στούντιό του, με τζαμαρίες σα θερμοκήπιο, κατασκεύαζε πολύπλοκα σκηνικά και δημιουργούσε μαγικές μεταμορφώσεις. Σωστά θεωρείται ο πρώτος μετρ της mise en scene, καθώς σταδιακά δημιουργεί μακροσκελέστατες αφηγήσεις με σειρές από ταμπλό. Το καθένα αποτελείται από ένα πλάνο, εκτός από τις μεταμορφώσεις που επιτυγχάνονταν με κοψίματα που δεν φαίνονταν στην οθόνη.
Στο διάστημα 1901 – 1914 η πιο σημαντική εταιρεία στον κόσμο είναι η γαλλική Pathe. Στην Αγγλία η Σχολή του Μπράιτον διαπρέπει με ταινίες όπως το Santa Claus του 1898. Από το 1904 κεξ η αφηγηματική μορφή κυριαρχεί σε όλο τον κόσμο και η παραγωγή ταινιών σε Ιταλία, Γαλλία, ΗΠΑ κλπ αυξάνεται η διαρκώς. Οι ταινίες κυκλοφορούσαν ελεύθερα από χώρα σε χώρα μέχρι την εποχή του Α΄ Παγκ πολέμου, οπότε το Χόλλυγουντ αρχίζει να ξεχωρίζει παγκόσμια στην παραγωγή ταινιών σε βιομηχανικό επίπεδο.
David Bordwell & Kristin Thompson, Εισαγωγή στην τέχνη του κινηματογράφου
Μετάφραση, εισαγωγή, συμπληρωματικό λεξιλόγιο Κατερίνας Κοκκινίδη
Αθήνα 2004, 2η ανατύπωση 2009, σσ. 561
Πηγή: blokaki: Κινήματα και περίοδοι στην ιστορία του Κινηματογράφου (blokakimou.blogspot.com)