Αλεξάντερ Ροντσένκο (1891-1956) Alexander Rodchenko

Ο Αλεξάντερ Μιχαήλοβιτς Ροντσένκο ήταν Ρώσος ζωγράφος, φωτογράφος, γλύπτης και γραφίστας. Ήταν ένας από τους ιδρυτές του κινήματος του Κονστρουκτιβισμού και του ρωσικού σχεδιασμού. Είχε παντρευτεί τη Ρωσίδα ζωγράφο Βαρβάρα Στεπάνοβα. Θεωρούνταν ως ένας από τους πιο ευφυείς καλλιτέχνες του Κονστρουκτιβισμού μετά τη Ρωσική Επανάσταση.
Γεννήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1891 στην Αγία Πετρούπολη. Ήταν γόνος οικογένειας της εργατικής τάξης. Ύστερα από τον θάνατο του πατέρα του, η οικογένειά του μετακόμισε στο Καζάν, όπου και σπούδασε στην τοπική Σχολή Καλών Τεχνών, ενώ αργότερα σπούδασε στο Ινστιτούτο Στρογκανόφ της Μόσχας. Δημιούργησε τα πρώτα του αφηρημένα έργα το 1915, τα οποία είχαν επηρεαστεί από τον σουπρεματισμό του Καζιμίρ Μαλέβιτς. Το 1921 έγινε μέλος του κινήματος του προντουκτιβισμού, ένα κίνημα που είχε ως στόχο την ενσωμάτωση της τέχνης στην καθημερινότητα. Στη συνέχεια, άρχισε να ασχολείται με το φωτομοντάζ, αφού εντυπωσιάστηκε από αντίστοιχα έργα ντανταϊστών καλλιτεχνών. Το πρώτο του δημοσιευμένο έργο ήταν μια εικονογράφηση του ποιήματος του Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι «Σχετικά με αυτό» το 1923. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, η δουλειά του Ροντσένκο χαρακτηρίστηκε ως αρκετά αφηρημένη. Το 1928, ο Ροντσένκο έγινε μέλος του ρωσικού καλλιτεχνικού κύκλου, απορρίφθηκε, όμως, αργότερα από αυτόν, καθώς χαρακτηρίστηκε ως «φορμαλιστής». Επέστρεψε στη ζωγραφική τη δεκαετία του 1930, σταμάτησε τη φωτογραφία το 1942 και παρήγαγε αφηρημένα εξπρεσιονιστικά έργα τη δεκαετία του 1940. Πέθανε στη Μόσχα στις 3 Δεκεμβρίου 1956.

---------------------------------------------------------------------------------

(...) Με την φωτογραφία ασχολήθηκαν πολλοί σπουδαίοι άνθρωποι, ο Alexander Rodchenko είναι από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της. Σπούδασε ζωγραφική αλλά τον ενδιέφεραν όλες οι τέχνες. Οι πρώτες του επιρροές ήταν οι φουτουριστές και οι κυβιστές, αλλά και ο Kazimir Malevich. Στην σχολή καλών τεχνών του Καζάν γνώρισε και την μετέπειτα γυναίκα και συνεργάτη του, την ζωγράφο Varvara Stepanova. Η ενασχόληση του με τη Ζωγραφική, την γλυπτική, την γραφιστική και τον σχεδιασμό τον έφεραν στην πρώτη γραμμή αυτού που σήμερα ονομάζουμε Ρώσικη Καλλιτεχνική Πρωτοπορία.
Συνεργάστηκε με πάρα πολλούς από τους σπουδαίους σοβιετικούς καλλιτέχνες από όλους τους χώρους (χαρακτηριστική είναι η φιλία του και η συνεργασία με τον σκηνοθέτη και θεωρητικό του κινηματογράφου Dziga Vertov). Πάνω από 10 χρόνια ήταν υπεύθυνος για την αναδιοργάνωση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στην Σοβιετική ένωση, ενώ δίδαξε και στην περίφημη Vkhutemas, σχολή αντίστοιχη της Γερμανικής σχολής Bauhaus. Οι αναζητήσεις του όσο αφορά όλα τα είδη της τέχνης τον έφεραν κοντά στο φωτομοντάζ που το πρωτοανακάλυψε από τους Γερμανούς Ντανταϊστές, έτσι ξεκίνησε να φωτογραφίζει το 1923 για τις ανάγκες εικονογράφησης ενός ποιήματος του φίλου του Vladimir Mayakovsky.
Σύντομα είδε τις τεράστιες δυνατότητες της φωτογραφίας και άρχισε φωτογραφίζει πιο συστηματικά ενώ σημειώνει ότι η φωτογραφία μπορεί να προσφέρει στον καλλιτέχνη “Αντιφάσεις της προοπτικής, αντιθέσεις του φωτός, αντιθέσεις της μορφής, γωνίες λήψης που είναι αδύνατο να επιτευχθούν με το σχέδιο και τη ζωγραφική, επιμηκύνσεις με παραμόρφωση των αντικειμένων, με ένα ακατέργαστο χειρισμό του θέματος. Εικόνες εντελώς νέες, που ποτέ δεν έχετε ξαναδεί, συνθέσεις των οποίων η τόλμη, ξεπερνά τη φαντασία των ζωγράφων”. Για τα επόμενα 20 χρόνια που συνεχίζει να φωτογραφίζει ο Alexander Rodchenko διαμορφώνει ένα εντελώς ξεχωριστό φωτογραφικό στυλ, που για μένα αποτελεί πρότυπο για όλους τους φωτογράφους κυρίως εξαιτίας της απόλυτης ελευθερίας στην διαμόρφωση του κάδρου και στις διαφορετικές γωνίες λήψης που δεν υπακούουν σε κανένα συμβατικό κανόνα σύνθεσης.
Οι φωτογραφίες του Alexander Rodchenko χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες εικονογραφημένων σοβιετικών περιοδικών, αλλά και για αφίσες διαφημιστικές ή προπαγανδιστικές. Μαζί με τα φωτομοντάζ του και την γραφίστικη δουλειά του που δημοσιεύθηκαν σε αντίστοιχα περιοδικά στην Ευρώπη επηρέασαν πάρα πολύ και τη φωτογραφία αλλά και τη γραφιστική του 20ου αιώνα, καθώς μας άφησε μια πολύ σημαντική παρακαταθήκη σε αυτούς τους δυο τομείς. Σπουδαίο είναι και το καθαρά ζωγραφικό του έργο που επίσης είναι σπουδαίο και σημαντικό όσο αφορά την εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης.

Πηγή: Alexander Rodchenko – Αλεξάντερ Ροντσένκο | Φωτογραφία (photographyinfo.gr)