Βσέβολοντ Πουντόβκιν (1893-1953) Vsevolod Pudovkin

Ο Βσέβολοντ Ιλαριόνοβιτς Πουντόβκιν (Vsevolod Illarionovich Pudovkin, Πέντσα 1893 – Μόσχα 1953), κορυφαίος Ρώσος σκηνοθέτης, ηθοποιός και θεωρητικός του κινηματογράφου, λέγεται ότι αποφάσισε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο όταν είδε την ταινία Μισαλλοδοξία (Intolerance) του Ντέιβιντ Γκρίφιθ.Κατά την περίοδο 1920-26 υπήρξε πρώτα μαθητής του Βλαντιμίρ Γκαρντίν στην κρατική σχολή κινηματογράφου της Σοβιετικής Ένωσης και κατόπιν στο στούντιο του Λεβ Κουλισόφ, όπου ασκήθηκε πρακτικά στη σκηνοθεσία, στο σενάριο και στην υποκριτική. Μία επιστημονική ταινία μεγάλου μήκους που γύρισε το 1925-26, με τίτλο «Οι μηχανισμοί του εγκεφάλου» και θέμα τις θεωρίες των εξαρτημένων ανακλαστικών του Ιβάν Παβλόφ, απέδειξε πως ήταν ήδη ένας ώριμος σκηνοθέτης. Την ίδια χρονιά σκηνοθέτησε και την ταινία που προαναφέραμε Μάνα (Mat), από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Μαξίμ Γκόρκι. Ταινία, που τον καθιέρωσε ως αυθεντικό ανανεωτή της κινηματογραφικής τέχνης στο πλευρό του Σεργκέι Αϊζενστάιν, ο οποίος, την ίδια εποχή, με την ταινία Θωρηκτό Ποτέμκιν, εισήγαγε τον ρεαλισμό στην τέχνη του κινηματογράφου. Ενώ στην ταινία του Αϊζενστάιν παρουσιαζόταν ο εξαγνισμός και η σωτηρία μιας ολόκληρης ομάδας μέσα από την επανάσταση, στη δική του ταινία ο Πουντόβκιν, προτίμησε να παρακολουθήσει από πιο κοντά αυτή την εξέλιξη της συνειδητοποίησης των ηρώων του, οι οποίοι, αναμορφωμένοι από την επανάσταση, συμμετέχουν ενεργά σε αυτήν.

Υιοθετώντας τον ρεαλισμό με εξαιρετική λιτότητα ύφους, ο Βσέβολοντ Ιλαριόνοβιτς Πουντόβκιν, συνέθεσε μια μεγάλη κοινωνική τραγωδία, γεμάτη επική έξαρση, πλημμυρισμένη από μια συνεχή λυρική διάθεση. Τη διετία 1927-28 σκηνοθέτησε τις ταινίες, «Το τέλος της Αγίας Πετρούπολης» και «Θύελλα στην Ασία», μένοντας πιστός στο θέμα που τον συγκινούσε περισσότερο. Την ανάδυση δηλαδή, αλλά και την εξέλιξη της ατομικής συνείδησης στο δράμα της επανάστασης. Πυρήνας της πρώτης ταινίας είναι η ιστορία της αναμόρφωσης ενός ανθρώπου και της μεταμόρφωσης της τσαρικής πρωτεύουσας σε πόλη του Λένιν.Στη δεύτερη ταινία αναλύεται η φυσιογνωμία ενός νεαρού Μογγόλου, ο οποίος κατά τον εμφύλιο πόλεμο τίθεται επικεφαλής κινήματος για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Και στις δύο ταινίες είναι φανερή η προσπάθεια για μια εμβάθυνση του ρεαλισμού, τόσο στην ηθοποιία, όσο και στη δομή της αφήγησης.Στη συνέχεια ο Πουντόβκιν, συμμετείχε σε κάποιες ταινίες ως ηθοποιός και συνέχισε τη σκηνοθετική του δραστηριότητα με πολλές ομιλούσες ταινίες, όπως «Ο λιποτάκτης» (1933), «Σουβόροφ» (1941), «Ναύαρχος Ναχίμοφ» (1947) και «Ζουκόφσκι»(1950).Στο βιβλίο του, «Κινηματογραφική Σκηνοθεσία και Σενάριο» (1928), εξέθετε τη θεωρία του για το μοντάζ ως βασική λειτουργία για τη δημιουργία της κινηματογραφικής μορφής· υποστήριξε ότι όλες οι προηγούμενες φάσεις της ταινίας, από την ιδέα μέχρι το σενάριο, έπρεπε να προγραμματίζονται για το μοντάζ, για τη στιγμή που ο σκηνοθέτης, συνδέοντας τα διάφορα κομμάτια της ταινίας, αντιπαραθέτει σε έναν πραγματικό χωροχρόνο έναν δικό του ιδεώδη χωροχρόνο, δίνοντας έτσι ζωή σε μια καινούργια πραγματικότητα, δηλαδή στην ταινία. Ο Πουντόβκιν άλλωστε, δεν έμεινε ασυγκίνητος μπροστά στα προβλήματα του ομιλούντος κινηματογράφου και ανέπτυξε σε πολλά δοκίμια τη θεωρία της χρήσης του ήχου ως αυτόνομου – σε σχέση με την εικόνα – συγκινησιακού στοιχείου, το οποίο επομένως δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε συγχρονισμό με την εικόνα – αυτό εξάλλου, θα αποτελούσε καθαρή μίμηση του θεάτρου – αλλά ασύγχρονα, έτσι που να δημιουργεί στην ταινία μια αληθινή αντίστιξη ήχου και εικόνας.Το 1953, με την τελευταία ταινία του, «Ο γυρισμός του Βασίλι Μπρόντνικοφ», ο Πουντόβκιν, ξαναβρίσκοντας το ενδιαφέρον του για τα προβλήματα του ατόμου. Επρόκειτο για ένα έργο ποιητικής έμπνευσης, με λεπτή χρήση του χρώματος, το οποίο άνοιξε τον δρόμο για να ξεπεραστεί μια μακρόχρονη περίοδος κρίσης του ίδιου ως σκηνοθέτη αλλά και γενικά του σοβιετικού κινηματογράφου.

Πηγή: Mother – Vsevolod Pudovkin (1926) [Κριτική] | George Roussos (groussos.net) 

Φιλμογραφία

From Wikipedia, the free encyclopedia