Ερίκ Ρομέρ (1920-2010)

Σκηνοθέτης και σεναριογράφος, συνιδρυτής του Νέου Κύματος, σπουδαίος κριτικός του θρυλικού περιοδικού Cahiers du Cinéma, ο Ερίκ Ρομέρ / Éric Rohmer, ξεκίνησε ως καθηγητής λογοτεχνίας, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γύρισε συνολικά 24 ταινίες μεγάλου μήκους, εκπαιδευτικά προγράμματα για την τηλεόραση, ταινίες μικρού μήκους αλλά κι ένα ντοκιμαντέρ.

Γεννήθηκε στην Τουλ της Γαλλίας το 1920. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ζαν-Μαρί Μορίς Σερέρ (πήρε το Ερίκ από το σκηνοθέτη Ερικ φον Στροχάιμ και το Ρομέρ από το συγγραφέα Σαξ Ρομέρ). Το 1946, εξέδωσε το μυθιστόρημα «Ελίζαμπεθ» με το ψευδώνυμο Ζιλμπέρ Κορντιέ. Τη δεκαετία του ’50 γνωρίστηκε με τους Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, Φρανσουά Τρυφώ, Κλώντ Σαμπρόλ και Ζακ Ριβέτ, μετέπειτα συντρόφους του στη Nouvelle Vague και κριτικούς κινηματογράφου στα Cahiers du Cinéma. Ο Ρομέρ, μάλιστα, ανέλαβε την αρχισυνταξία από το 1957 ως το 1963.

Ο Ρομέρ καθιερώθηκε για τη λιτή σκηνοθεσία του, το στοιχειώδες μοντάζ, τη στατική κάμερα και την έλλειψη μουσικής επένδυσης. Δεν τον ενδιέφερε τόσο η πλοκή των ταινιών, όσο η ανάλυση των χαρακτήρων των ηρώων του, των κινήτρων και των επιθυμιών τους. Τους παρατηρεί με σχολαστικότητα και επιμένει στη λεπτομέρεια. Κατ’ εξοχήν κινηματογραφιστής του λόγου, επικεντρώνεται στην "πριν από την πράξη σκέψη, που εκδηλώνεται με την πράξη του λόγου". Εστιάζει την προσοχή του όχι σε αυτά που κάνουν αλλά σε αυτά που σκέφτονται, τα οποία περνάνε απ’ το μυαλό τους και τα αισθάνονται στην ψυχή τους.

Γύρισε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, το «Ζώδιο του Λέοντα», το 1959 και αποφάσισε να αναπτύξει τον κύριο όγκο του έργου του σε κύκλους ταινιών. Ο πρώτος, «Έξι Μύθοι Περί Ηθικής», διαρκεί από το 1962 μέχρι το 1972 και πραγματεύεται το δίλημμα του πρωταγωνιστή, ο οποίος αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην πίστη προς τη σύζυγό του και τον πόθο του για μια άλλη γυναίκα. Εδώ ξεχωρίζουν οι ταινίες «Μια νύχτα με τη Μοντ» (1969) και «Το γόνατο της Κλαίρης» (1970).
Η επόμενη θεματική ενότητα, «Κωμωδίες και Παροιμίες» (1980-1987), περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες της παραπλάνησης, της παρεξήγησης και της παρερμηνείας. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ήρωες είναι μικρότεροι σε ηλικία και, ως εκ τούτου, αδυνατούν να περιγράψουν σαφώς τις εμπειρίες τους. Εδώ ανήκουν «Η γυναίκα του αεροπόρου» (1980), «Η Πωλίν στην πλαζ» (1982), «Η πράσινη αχτίδα» (1986), για την οποία τιμήθηκε με το Χρυσό Λέοντα στη Βενετία, και άλλες.
Μεταξύ των δύο αυτών κύκλων, ο Ρομέρ ολοκληρώνει μεμονωμένες ταινίες, με κυριότερες τη «Μαρκησία του Ο...» (1976) και το «Περσεβάλ» (1978). Στα 70 του χρόνια πια, ο Ρομέρ ανοίγει καινούριο κύκλο ταινιών για τις οποίες αντλεί έμπνευση από τις εποχές του έτους, εξ’ ου και ο τίτλος «Ιστορίες των Τεσσάρων Εποχών» Σε αυτήν την ενότητα, της οποίας οι τέσσερις αντίστοιχες ταινίες γυρίζονται στο διάστημα από το 1990 ως το 1998, ο δημιουργός επανέρχεται στην προβληματική περί ηθικής μέσω της αισθηματικής κομεντί.
Πάντοτε ανήσυχος, ο Ρομέρ γύρισε το 2001 την ταινία «Η Αγγλίδα και ο Δούκας» χρησιμοποιώντας μόνο ψηφιακή κάμερα. Την ίδια χρονιά, τιμήθηκε με τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας για την προσφορά του στο Σινεμά. Το 2007 παρουσίασε την τελευταία του ταινία «Οι έρωτες της Αστρέ και του Σελαντόν». «Τώρα νομίζω ότι μπορώ να συνταξιοδοτηθώ», είχε πει. Ο Ερίκ Ρομέρ πέθανε στο Παρίσι στις 11 Ιανουαρίου του 2010, σε ηλικία 89 ετών.

Πηγή: Προβάλλονται στο 33ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου (tvxs.gr)

Φιλμογραφία