Λίντσεϊ Άντερσον (1923-1994)

Ο Λίντσεϊ Γκόρντον Άντερσον γεννήθηκε στο Μπανγκαλόρ της Νότιας Ινδίας , όπου ο πατέρας του είχε τοποθετηθεί με τους Βασιλικούς Μηχανικούς , στις 17 Απριλίου 1923. Ο πατέρας του Λοχαγός (αργότερα Στρατηγός) Αλέξανδρος Βασ Άντερσον  ήταν Βρετανός αξιωματικός του στρατού που είχε γεννηθεί στη Βόρεια Ινδία και η μητέρα του Estelle Bell Gasson γεννήθηκε στο Κουίνσταουν της Νότιας Αφρικής , κόρη ενός εμπόρου μαλλιού. Οι γονείς της Lindsay χώρισαν το 1926 και η Estelle επέστρεψε στην Αγγλία με τους γιους της. Ωστόσο, προσπάθησαν να συμφιλιωθούν το 1932 στο Μπανγκαλόρ και όταν η Εστέλ επέστρεψε στην Αγγλία ήταν έγκυος με τον τρίτο γιο της, τον Αλέξανδρο Βασ Άντερσον. 

Οι Andersons χώρισαν και η Estelle παντρεύτηκε τον Major Cuthbert Sleigh το 1936.  Ο πατέρας της Lindsay ξαναπαντρεύτηκε στην Ινδία. αν και ο Γκάβιν Λάμπερτ γράφει, στο "Mainly About Lindsay Anderson: A Memoir" (Faber and Faber, 2000, σελ. 18), ότι ο Αλέξανδρος Βας Άντερσον "έκοψε (την πρώτη του οικογένεια) από τη ζωή του", χωρίς να αναφέρεται σε αυτούς στην είσοδο του «Who's Who», ο Lindsay συχνά βλέποντας τον πατέρα του και φρόντιζε το σπίτι και τα σκυλιά του όταν έλειπε.
Τόσο ο Lindsay όσο και ο μεγαλύτερος αδερφός του Murray Anderson (1919-2016) εκπαιδεύτηκαν στο Saint Ronan's School στο Worthing , στο West Sussex και στο Cheltenham College . Ήταν στο Cheltenham που ο Lindsay γνώρισε τον δια βίου φίλο και βιογράφο του, τον σεναριογράφο και τον μυθιστοριογράφο Gavin Lambert . Η Lindsay κέρδισε υποτροφία για κλασικές σπουδές στο Wadham College στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης , το 1942.
Ο Άντερσον υπηρέτησε στο Στρατό από το 1943 έως το 1946, πρώτος με τις Βασιλικές Ομάδες του 60ου Βασιλικού Βασιλείου και στη συνέχεια τον τελευταίο χρόνο του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου ως κρυπτογράφος για το Σώμα Πληροφοριών , στο Wireless Experimental Center του Δελχί . Ο Άντερσον βοήθησε να καρφώσει την κόκκινη σημαία στην οροφή του χάος των Ανώτερων Αξιωματικών στο Ανάν Παρμπτ, τον Αύγουστο του 1945, μετά την επιβεβαίωση της νίκης του Εργατικού Κόμματος στις γενικές εκλογές . Ο συνταγματάρχης δεν ενέκρινε, υπενθύμισε μια δεκαετία αργότερα, αλλά δεν έγινε πειθαρχική δράση εναντίον τους.
Ο Lindsay επέστρεψε στην Οξφόρδη το 1946 αλλά άλλαξε από κλασικές σπουδές σε αγγλικά. Αποφοίτησε με MA το 1948. 

Πριν πάει στη δημιουργία ταινιών, ο Άντερσον ήταν ένας εξέχων κριτικός κινηματογράφου που γράφει για το περιοδικό Sequence με επιρροή (1947–52), το οποίο συν-ίδρυσε με τους Gavin Lambert , Peter Ericsson και Karel Reisz . Αργότερα γράφει για το περιοδικό Sight and Sound του Βρετανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου και την αριστερή πολιτική εβδομαδιαία « Νέα Πολιτεία» .  Σε ένα πολεμικό άρθρο του 1956 , "Stand Up, Stand Up" για Sight and Sound , επιτέθηκε στις σύγχρονες κριτικές πρακτικές, ιδίως στην επιδίωξη της αντικειμενικότητας . Λαμβάνοντας ως παράδειγμα μερικά σχόλια από το Ο Alistair Cooke το 1935, όπου ο Cooke ισχυρίστηκε ότι ήταν χωρίς πολιτική ως κριτικός, ο Anderson απάντησε:
Τα προβλήματα της δέσμευσης αναφέρονται άμεσα, αλλά αντιμετωπίζονται μόνο προφανώς … Η άρνηση της ηθικής ευθύνης των κριτικών είναι συγκεκριμένη. αλλά μόνο με κόστος να θυσιάσει την αξιοπρέπεια του. … [Αυτές οι υποθέσεις:] η κατοχή φιλελεύθερων, ή ανθρώπινων αξιών. η προϋπόθεση ότι αυτά δεν πρέπει να ληφθούν πολύ μακριά · η υιοθέτηση ενός τόνου η οποία επιτρέπει στον συγγραφέα να αποφύγει μέσα από το χιούμορ [σημαίνει] τα θεμελιώδη ζητήματα εμπόδισε.»
Μετά από μια σειρά προβολών που ο ίδιος και ο προγραμματιστής του Εθνικού Κινηματογράφου Karel Reisz οργάνωσαν για το χώρο της ανεξάρτητης παραγωγής μικρών ταινιών από τον ίδιο και τους άλλους, ανέπτυξε μια φιλοσοφία του κινηματογράφου που βρήκε έκφραση σε αυτό που έγινε γνωστό, στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ως το κίνημα του Free Cinema . Αυτή ήταν η πεποίθηση ότι ο βρετανικός κινηματογράφος πρέπει να ξεφύγει από τις ταξικές του στάσεις και ότι η μητροπολιτική Βρετανία έπρεπε να εμφανίζεται στις οθόνες του έθνους. Είχε ήδη αρχίσει να κάνει ταινίες ο ίδιος, ξεκινώντας από το 1948 με το Meet the Pioneers , ένα ντοκιμαντέρ για ένα εργοστάσιο μεταφοράς ιμάντων.

Μαζί με τον Karel Reisz , τον Tony Richardson και άλλους, εξασφάλισε χρηματοδότηση από διάφορες πηγές (συμπεριλαμβανομένης της Ford της Βρετανίας ) και έκαναν καθένα μια σειρά από σύντομα ντοκιμαντέρ για διάφορα θέματα. Μία από τις πρώτες ταινίες μικρού μήκους του Άντερσον, το Children's Thursday (1954), σχετικά με την εκπαίδευση των κωφών παιδιών, που έγινε σε συνεργασία με τον Guy Brenton, έναν φίλο από τις μέρες του στην Οξφόρδη, κέρδισε ένα Όσκαρ για το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ Short το 1954.  Τα παιδιά της Πέμπτης ήταν διατηρείται από το Αρχείο Κινηματογράφου της Ακαδημίας το 2005.
Αυτές οι ταινίες, επηρεασμένες από έναν από τους ήρωες του Άντερσον, τον Γάλλο σκηνοθέτη Jean Vigo , και έκαναν την παράδοση των βρετανικών ντοκιμαντέρ του Humphrey Jennings , προκάλεσαν μεγάλο μέρος του κοινωνικού ρεαλισμού του βρετανικού κινηματογράφου που εμφανίστηκε την επόμενη δεκαετία, με το Σάββατο βράδυ του Reisz. και Sunday Morning (1960), ο Richardson's The Loneliness of the Long Distance Runner (1962) και ο Anderson's This Sporting Life (1963), σε παραγωγή του Reisz. Η ταινία του Άντερσον συναντήθηκε με μικτές κριτικές εκείνη την εποχή και δεν ήταν εμπορική επιτυχία.
Ο Άντερσον ίσως θυμάται καλύτερα ως σκηνοθέτης για την « τριλογία του Μικ Τράβις », το οποίο πρωταγωνιστεί ο Μάλκολμ Μακ Ντόουελ ως χαρακτήρας τίτλου: αν .... (1968), μια σάτιρα στα δημόσια σχολεία. Ω τυχερός! (1973) μια ταινία δρόμου εμπνευσμένη από το Pilgrim's Progress . και το Britannia Hospital (1982), μια φαντασία που παίρνει στυλιστική επιρροή από τη λαϊκιστική πτέρυγα του βρετανικού κινηματογράφου που εκπροσωπείται από ταινίες τρόμου Hammer και κωμωδίες Carry On. [5]
Το 1981, ο Άντερσον έπαιξε το ρόλο του Master of Caius College στο Πανεπιστήμιο του Cambridge στην ταινία Chariots of Fire .
Ο Άντερσον ανέπτυξε μια γνωριμία από το 1950 με τον Τζον Φορντ , το οποίο οδήγησε σε αυτό που έγινε γνωστό ως ένα από τα τυπικά βιβλία του σκηνοθέτη, του Άντερσον για τον Τζον Φορντ (1983). Βασισμένο σε μισές δωδεκάδες συναντήσεις για περισσότερες από δύο δεκαετίες, και μια μελέτη για τη ζωή του άνδρα, το βιβλίο έχει περιγραφεί ως "Ένα από τα καλύτερα βιβλία που εκδόθηκε από έναν κινηματογραφιστή σε έναν κινηματογραφιστή".
Το 1985, ο παραγωγός Martin Lewis κάλεσε τον Anderson στο χρονικό Wham! Η επίσκεψη στην Κίνα , μεταξύ των πρώτων επισκέψεων δυτικών ποπ καλλιτεχνών, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την ταινία του Άντερσον : Foreign Skies: Wham! Στην Κίνα . Παραδέχθηκε στο ημερολόγιό του στις 31 Μαρτίου 1985, ότι «δεν ενδιαφερόταν για το Wham!», Ή την Κίνα, και απλά «έκανε αυτό για τα χρήματα» ». Το 1986, ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής στο 36ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου .
Ο Άντερσον ήταν επίσης σημαντικός Βρετανός σκηνοθέτης. Συνεργάστηκε από καιρό με το Royal Court Theatre του Λονδίνου , όπου ήταν Co-Artistic Director 1969–70, και Associate Artistic Director 1971–75, σκηνοθετώντας πρεμιέρες παραγωγών έργων του David Storey , μεταξύ άλλων.
Το 1992, ως στενός φίλος των ηθοποιών Jill Bennett και Rachel Roberts , ο Άντερσον συμπεριέλαβε ένα συγκινητικό επεισόδιο στην αυτοβιογραφική του ταινία του BBC Is That All There Is; , με μια εκδρομή με βάρκα στον ποταμό Τάμεση (αρκετοί από τους επαγγελματίες συναδέλφους και τους φίλους τους) για να διασκορπίσουν τις στάχτες τους στα νερά, ενώ ο μουσικός Άλαν Πιέρ τραγούδησε το τραγούδι " Είναι αυτό που υπάρχει; "
Κάθε χρόνο, το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ στο Άμστερνταμ ( IDFA ) δίνει στον αναγνωρισμένο σκηνοθέτη την ευκαιρία να προβάλλει τις προσωπικές του κορυφαίες 10 αγαπημένες ταινίες. Το 2007, ο Ιρανός σκηνοθέτης Maziar Bahari επέλεξε το O Dreamland και Every Day εκτός από τα Χριστούγεννα (1957), ένα ρεκόρ μιας ημέρας στην παλιά αγορά του Covent Garden , για τα κορυφαία 10 κλασικά του από την ιστορία του ντοκιμαντέρ. 

Το υπόμνημα του Γκάβιν Λάμπερτ , Κυρίως για τη Λίντσεϊ Άντερσον , στο οποίο έγραψε ότι ο Άντερσον καταπιέζει την ομοφυλοφιλία του , θεωρήθηκε ως προδοσία από τους άλλους φίλους του. 

Τον Νοέμβριο του 2006 ο Malcolm McDowell είπε στο The Independent :
Ξέρω ότι ήταν ερωτευμένος με τον Ρίτσαρντ Χάρις το αστέρι του πρώτου χαρακτηριστικού του Άντερσον, This Sporting Life . Είμαι σίγουρος ότι ήταν το ίδιο με εμένα και τον Albert Finney και τους υπόλοιπους. Δεν ήταν φυσικό πράγμα. Αλλά υποθέτω ότι ερωτεύτηκε πάντα τους κορυφαίους άντρες του. Πάντα θα διάλεγε κάποιον που δεν ήταν εφικτός γιατί ήταν ετεροφυλόφιλος.

Ο Άντερσον πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 30 Αυγούστου 1994 σε ηλικία 71 ετών.

Πηγή: Lindsay Anderson - Wikipedia 


Φιλμογραφία

  1.  1989Glory! Glory! (TV Movie)
  2.  1986Wham! in China: Foreign Skies (Documentary)
  3.  1986Free Cinema (TV Movie documentary)
  4.  1985Look Back in Anger (TV Movie)
  5.  1985Wish You Were There (Documentary)
  6.  1984Wham!: Freedom (Video short)
  7.  1979The Old Crowd (TV Movie)
  8.  1972Play for Today (TV Series) (1 episode)
  9.  1968NET Playhouse (TV Series) (1 episode)
  10. - Home (1968) 1967The Singing Lesson (Documentary short)
  11.  1959-1960Theatre Night (TV Series) (2 episodes)
  12.  1957Every Day Except Christmas (Documentary short)
  13.  1957Wakefield Express (Documentary short)
  14.  1956-1957The Adventures of Robin Hood (TV Series) (5 episodes)
  15. - Ambush (1957)- The Haunted Mill (1956)- Isabella (1956)- The Imposters (1956)- Secret Mission (1956) 1956O Dreamland (Documentary short)
  16.  1955£20 a Ton (Short)
  17.  1955Energy First (Short)
  18.  1955Foot and Mouth (Short)
  19.  1955Henry (Short)
  20.  1955The Children Upstairs (Documentary short)
  21.  1954Thursday's Children (Documentary short)
  22.  1952Three Installations (Short)
  23.  1952Trunk Conveyor (Short)
  24.  1949Idlers That Work (Short)
  25.  1948Meet the Pioneers (Documentary short)
Ηθοποιός
 1989-1993American Masters (TV Series documentary)
Narrator- D.W. Griffith: Father of Film (1993) ... Narrator (voice)- Harold Lloyd: The Third Genius (1989) ... Narrator (voice) 1992Πονηρά ξενοδοχεία
Mr. Marshall (voice) 1991Prisoner of Honor (TV Movie)
War Minister 1981Οι δρόμοι της φωτιάς
Master of Caius 1973Ενας Πολύ Τυχερός Ανθρωπος
Film Director (uncredited) 1970Hetty King: Performer (Short)
Narrator (voice) 1968Inadmissible Evidence
Barrister 1968Omnibus (TV Series documentary)
Narrator- The Charm of Dynamite: Abel Gance (1968) ... Narrator (voice) 1968BBC Play of the Month (TV Series)
Holz- The Parachute (1968) ... Holz 1961Der Schwur des Soldaten Pooley (TV Movie)
Narrator 1953The Pleasure Garden (Short)
Michael-Angelico 1952Three Installations (Short)
Narrator (voice) 1952Trunk Conveyor (Short)
Narrator (voice) 1949Idlers That Work (Short)
Narrator (voice)
Σεναριογράφος
 1993John Ford (TV Movie documentary)
 1992Is That All There Is? (written by)
 1992Omnibus (TV Series documentary) (writer - 1 episode)
- John Ford: Part One (1992) ... (writer) 1986Free Cinema (TV Movie documentary)
 1965En gal mands dagbog (TV Movie) (adaptation)
 1957Every Day Except Christmas (Documentary short) (uncredited)
 1956O Dreamland (Documentary short) (writer)
 1955A Hundred Thousand Children (Short)
 1955Foot and Mouth (Short)
 1955Green and Pleasant Land (Short)
 1955Henry (Short)
 1955The Children Upstairs (Documentary short)
 1954Thursday's Children (Documentary short) (written by 









Πηγή: Lindsay Anderson - IMDb 


ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΗ ΓΕΝΙΑ IF... / ΕΑΝ

του Λίντσεϊ Άντερσον

με τους Μάλκολμ Μακντάουελ, Ντέιβιντ Γουντ, Ρίτσαρντ Γουόργουικ, Κριστίν Νούναν, Ρούπερτ Γουέμπστερ, Ρόμπερτ Σουόν, Χιου Τόμας

Υπόθεση:Ο Μικ Τράβις είναι ένας έφηβος μαθητής ενός αυστηρού βρετανικού σχολείου αρρένων τη δεκαετία του ’60. Αυτός και η παρέα του, είναι τα πιο αντισυμβατικά αγόρια της τάξης, και αυτό τους έχει κάνει στόχο των τελειόφοιτων μαθητών, των «Γουίπς», που συνηθίζουν να τρομοκρατούν τους άλλους μαθητές, κάνοντας τους καψόνια. Οι Γουίπς έχουν οριστεί επιμελητές των νεώτερων και αυτό τους δίνει την ευκαιρία να ασκούν εξουσία πάνω τους, να τους βάζουν να κάνουν ένα σωρό θελήματα, να τους έχουν υπηρέτες τους. Έτσι, το σχολείο είναι ένας οργανωμένος, σκληρός μικρόκοσμος με αφέντες και δούλους και, φυσικά, αυστηρές παιδαγωγικές μεθόδους, που περιλαμβάνουν ξύλο με σανίδα! Ο Μικ πνίγεται μέσα σε αυτό το ανυπόφορο κλίμα και θέλει να κάνει την επανάστασή του. Φέτος έχει έρθει στο σχολείο με άλλες διαθέσεις. Συγκρούεται με τους αρχές του σχολείου και καταλήγει αυτός και η παρέα του να τιμωρούνται αυστηρά με ξύλο. Το σχολείο και οι πρακτικές του αυτές, τυπικές ενός παραδοσιακού βρετανικού σχολείου, όπως ήταν ακόμα εκείνη την εποχή, δεν ανήκουν πια στα επαναστατημένα ‘60ς. Η ελευθερία, η διαφορετικότητα, η κριτική σκέψη, όλα καταπνίγονται σε αυτό το αμείλικτο σχολείο, όπου επιβιώνουν παρωχημένοι θεσμοί. Ο Μικ και οι δύο φίλοι αρχίζουν την «απόδρασή» τους από αυτό το ασφυκτικό περιβάλλον. Μέσα από γεγονότα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, ο Μικ και η παρέα του είναι αποφασισμένοι να πάρουν την εκδίκησή του και να έχουν τον τελευταίο λόγο σε αυτό το τυραννικό σχολικό καθεστώς. Το σχολείο ετοιμάζεται για μια μεγάλη έκπληξη...

ΧΡΥΣΟΣ ΦΟΙΝΙΚΑΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ 1969

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΞΕΚΙΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ…

ΣΧΟΛΕΙΟ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. ΘΕΣΜΟΙ. ΕΞΕΓΕΡΣΗ

Η ΤΑΙΝΙΑ

«Η βία και η επανάσταση είναι οι μόνες γνήσιες πράξεις» λέει ο πρωταγωνιστικός χαρακτήρας Μικ Τράβις σε μια περίφημη ατάκα, υπερβολική ίσως, αλλά ταιριαστή με τον ένθερμο νεανικό ενθουσιασμό ενός έφηβου και το γενικότερο κλίμα της ταραγμένης εποχής των ‘60ς! Η ταινία, γυρισμένη στην πιο ταραγμένη χρονιά της δεκαετίας του ’60, σχεδόν ταυτόχρονα με τον Μάη του ’68, από έναν θρυλικό Βρετανό σκηνοθέτη, τον πρωτοπόρο του «Free Cinema» Λίντσεϊ Άντερσον, αποτελεί ορόσημο της αντικουλτούρας. Η νεανική αμφισβήτηση, η επανάσταση, όλα υπάρχουν μέσα στην ταινία, ωστόσο τα νοήματά της είναι περισσότερο διαχρονικά και αιώνια. Αυτό είναι που κάνει την ταινία κλασική. Δεν περιορίζει τις ανησυχίες στα γεγονότα και στο κλίμα εκείνης της εποχής, αλλά δημιουργεί μια ποιητική όσο και κυνική ταινία για την επανάσταση κάθε μαθητή που έχει περάσει από σχολική καταπίεση σε κάθε εποχή, δείχνει το στάδιο της «εξέγερσης» που σχεδόν αναγκαία ξεπηδά μέσα στην ψυχή κάθε νέου, την ανάγκη του να πει κάτι διαφορετικό, να καταλύσει τα παλιά και να δημιουργήσει έναν δικό του, καινούργιο κόσμο. Πόσο μάλλον, όταν το περιβάλλον είναι καταπιεστικό και παραδοσιακό μέχρι το κόκκαλο.Η ταινία έχει πολλά βιογραφικά στοιχεία, καθώς ο ένας από τους σεναριογράφους του, ο Ντέιβιντ Σέργουιν, έχει ενσωματώσει πολλά στοιχεία από τις προσωπικές του εμπειρίες στο σχολείο που πήγαινε, στο Κεντ. Με αυτά τα στοιχεία στο μυαλό του, είχε γράψει αρχικά ένα σενάριο με τον τίτλο «Σταυροφόροι». Το σενάριο αυτό, ο Σέργουιν μαζί με τον συνεργάτη του σεναριογράφο Τζον Χιούλετ, το έδειξαν σε αξιόλογους ανθρώπους του χώρου, ανάμεσά τους και τον σπουδαίο αμερικανό σκηνοθέτη, Νίκολας Ρέι, που είχε σκηνοθετήσει έναν άλλο μεγάλο νεαρό επαναστάτη: τον Τζέιμς Ντιν, στην ταινία «Επαναστάτης χωρίς αιτία». Στον Ρέι άρεσε πολύ το σενάριο αλλά δεν μπορούσε να το αναλάβει για λόγους υγείας και γιατί πίστευε ότι θα ταίριαζε περισσότερο σε έναν Βρετανό σκηνοθέτη. Στη συνέχεια οι δύο δημιουργοί είχαν την τύχη να γνωρίσουν τον Λίντσεϊ Άντερσον, ο οποίος έκανε τελικά μια από τις κλασικότερες ταινίες όλων των εποχών!Η ταινία δεν κρύβει τις επιρροές της από άλλο ένα μεγάλο αριστούργημα του παγκόσμιου κινηματογράφου, τη «Διαγωγή μηδέν» του Γάλλου Ζαν Βιγκό. Ο Άντερσον έχει διατηρήσει το ίδιο σουρεαλιστικό κλίμα, εναλλάσσοντας έγχρωμα και μαυρόασπρα πλάνα, μπλέκοντας την πραγματικότητα με τη φαντασία, τις επιθυμίες των ηρώων με τα αληθινά γεγονότα, συσκοτίζοντας μάλιστα τα όρια μεταξύ τους, ώστε η ταινία να διατηρεί τη φρεσκάδα της νεανικής σκέψης αλλά και την ποιητικότητά της. Όπως και στη «Διαγωγή μηδέν», έτσι κι εδώ οι μαθητές επαναστατούν, το εκπαιδευτικό σύστημα είναι σάπιο, η φυγή προς τη φαντασία διέξοδος, η εξέγερση αναπόφευκτη και η εκδίκηση των μαθητών αναγκαία. Ιδιαίτερα η συγκλονιστική τελευταία σκηνή της ταινίας, που όμως δεν μπορούμε να αποκαλύψουμε, αποτελεί έναν ξεκάθαρο φόρο τιμής στην ταινία του 1933, «Διαγωγή μηδέν».Και ο τίτλος; Πώς προέκυψε το «If…»; Ο Άντερσον ήθελε έναν τίτλο που να ενσωματώνει όλο το παλαιομοδίτικο, το κοινότοπο και το πατριωτικό, που είχε αναγκαστεί και ο ίδιος να υποστεί στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τότε, του ήρθε στο μυαλό το ποίημα του Ράντυαρντ Κίπλινγκ, «Αν», που εξέφραζε όλη αυτή την κλασική, παρωχημένη, αγγλική νοοτροπία, αυτή που διδάσκονταν στα σχολεία.Η ταινία αποτελεί μια σάτιρα με μαύρο χιούμορ της δύσκολης σχολικής ζωής στα αγγλικά δημόσια κολέγια αλλά και εκφράζει την απελπισία αυτών που θέλουν να αλλάξουν την κοινωνία προς το καλύτερο. Οι μαθητές αυτού του σχολείου, προσπαθώντας να εκφράσουν την αυξανόμενη ατομικότητά τους, συναντούν έναν «τοίχο» κονφορμισμού και συντηρητισμού. Επιπλήττονται για το μήκος των μαλλιών τους ή ακόμα και για το τολμηρό χρώμα μιας μπλούζας. Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο από το σύστημα να δεχτεί νέες και ουσιαστικές αλλαγές, όταν δεν μπορεί να δεχτεί απλά πράγματα, όπως θέματα ενδυμασίας! Και είναι σειρά των νέων να απορρίψουν τις αξίες αυτής της κατεστημένης κοινωνίας και της πολιτικής που ασκεί. Μέσα από το «If…» φαίνεται όλος ο σαδισμός του αντιδραστικού εκπαιδευτικού συστήματος, ο οποίος απαντάται από το αναρχικό πνεύμα της πρωταγωνιστικής παρέας, που δεν έχει σκοπό πλέον να συμμορφωθεί, να καταπιεστεί πνευματικά αλλά και σεξουαλικά.Ιδανικός εκφραστής όλων αυτών των ιδεών στην ταινία αποδείχτηκε ο ηθοποιός Μάλκολμ ΜακΝτάουελ, που έκανε εδώ το κινηματογραφικό ντεμπούτο, με τεράστια επιτυχία. Η ταινία αυτή τον οδήγησε σε μια μεγάλη καριέρα, και εξαιτίας αυτού του ρόλου του, ο νεαρός και άπειρος ηθοποιός τράβηξε την προσοχή του μεγάλου Στάνλεϊ Κιούμπρικ, που τον καθιέρωσε στη μνήμη μας μέσα από το διάσημο «Κουρδιστό Πορτοκάλι».Καμιά ίσως άλλη ταινία δεν κατάφερε να πιάσει τόσο εύστοχα το πνεύμα εκείνης της εξεγερμένης εποχής, κάτι που φαίνεται και από την καταλυτική τελευταία σκηνή της ταινίας, όπου οι μαθητές αναλαμβάνουν δράση. Με μεταφορικό τρόπο, ο Άντερσον συλλαμβάνει το ελεύθερο και ουτοπικό πνεύμα της εποχής, τον οραματισμό και την ονειροπόληση, κάνοντας όμως μια ταινία αιχμηρή και βίαιη. Ο ίδιος ο Άντερσον, επαναστατική φύση από το σχολείο ακόμα, και έμπειρος ντοκιμαντερίστας, κατάφερε αν φέρει στην ταινία συνάμα με την ποίηση και τις μεταφορές και τον ωμό ρεαλισμό που πρέσβευε ήδη από το κίνημα του «Free cinema», ώστε η ταινία να είναι αληθινή και τα νοήματά της να είναι ουσιαστικά, όχι απλές, ανίσχυρες φαντασιώσεις. Ο κίνδυνος μέσα στην ταινία είναι αληθινός και οι μεγάλοι καλά θα κάνουν να τον λάβουν υπόψη τους, για δικό τους καλό. Η ταινία προκάλεσε αίσθηση, με την τόλμη της και την αναρχική της διάθεση και έφερε αντιδράσεις από οπισθοδρομικούς Βρετανούς ιθύνοντες, όπως έναν πρεσβευτή της Αγγλίας, που αποκάλεσε την ταινία «προσβολή στο έθνος», αλλά και του Λόρδου Μπράντμπορν, που όταν έπεσε στα χέρια του μια πρόχειρη μορφή του σεναρίου το αποκάλεσε «το πιο διαβολικό και διεστραμμένο σενάριο» που είχε διαβάσει ποτέ.Αλλά και στην Ελλάδα της χούντας, η ταινία συνάντησε αντίσταση και προβλήθηκε έντονα λογοκριμένη, αυτό όμως δεν την εμπόδισε να δημιουργήσει τον δικό της μύθο.Παρά τις διάφορες αντιδράσεις, η δύναμη και η αξία της ταινίας ήταν αναμφισβήτητη: βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 1969 και από τότε έχει μπει σε πολυάριθμες λίστες προτίμησης: περιλαμβάνεται στις «10 καλύτερες ταινίες της χρονιάς (1969)» στη λίστα του διάσημου κριτικού Ρότζερ Έμπερτ, είναι μια από τις «1000 ταινίες που πρέπει να δεις πριν πεθάνεις» στη λίστα της Guardian, έχει ψηφιστεί μια από τις «Καλύτερες Βρετανικές ταινίες όλων των εποχών» στο περιοδικό Total Film (2004) και περιλαμβάνεται και στον «Οδηγό με τις καλύτερες 1000 ταινίες όλων των εποχών» των New York Times.Μια ταινία γεμάτη εφηβική οργή, αλληγορική, προφητική, αληθινή και προκλητική, αφού, «Οι ταινίες του Άντερσον, όπως και του Μπουνιουέλ, πετάνε το γάντι στους θεατές», όπως είχε πει χαρακτηριστικά ο Γκάβιν Λάμπερτ, εκδότης του Sight and Sound, για τον αγαπημένο του φίλο και συνεργάτη Λίντσεϊ Άντερσον. Και το «If…» είναι ακριβώς μια τέτοια ταινία: ένα απόλυτα ατίθασο κινηματογραφικό αριστούργημα, που προκαλεί ακόμα…

ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΗ ΓΕΝΙΑ (IF... / ΕΑΝ) του Λίντσεϊ Άντερσον (1968) - myFILM.gr 


Director Lindsay Anderson and Lillian Gish at Cannes Festival – 1987

Malcolm McDowell & Lindsay Anderson

LINDSAY ANDERSON 1993 on his 70th Birthday.