Ντέλμερ Ντέιβς (1904-1977)

Ο Delmer Lawrence Daves (24 Ιουλίου 1904 – 17 Αυγούστου 1977) ήταν Αμερικανός σεναριογράφος , σκηνοθέτης και παραγωγός ταινιών . Εργάστηκε σε πολλά είδη , όπως φιλμ νουάρ και πολεμική , αλλά είναι περισσότερο γνωστός για τις ταινίες γουέστερν του , ιδιαίτερα το Broken Arrow (1950), The Last Wagon (1956), 3:10 to Yuma (1957) και The Hanging. Δέντρο (1959). Αναγκάστηκε να δουλέψει σε ταινίες βασισμένες σε στούντιο μόνο μετά από καρδιακό πρόβλημα το 1959, αλλά μια από αυτές, το A Summer Place , ήταν ωστόσο μια τεράστια εμπορική επιτυχία.

Ο Ντέιβς συνεργάστηκε με μερικούς από τους πιο γνωστούς ηθοποιούς της εποχής του, συμπεριλαμβανομένων των καθιερωμένων σταρ όπως ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ , ο Γκάρι Κούπερ, ο Γκλεν Φορντ , ο Τζέιμς Στιούαρτ και ο Ρίτσαρντ Γουίντμαρκ . Βοήθησε επίσης στην ανάπτυξη της καριέρας ανερχόμενων ηθοποιών όπως οι Ernest Borgnine , Charles Bronson , Felicia Farr και George C. Scott .

Γεννημένος στο Σαν Φρανσίσκο , ο Ντέιβς σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, αλλά, όταν ολοκλήρωσε το πτυχίο του, αποφάσισε να ακολουθήσει μια καριέρα στην αναπτυσσόμενη κινηματογραφική βιομηχανία, δουλεύοντας πρώτα ως prop boy στο γουέστερν The Covered Wagon (1923), σε σκηνοθεσία Τζέιμς Κρουζ, και στη συνέχεια υπηρέτησε ως τεχνικός σύμβουλος σε μια σειρά από άλλες ταινίες.  Δοκίμασε τις δυνάμεις του στην υποκριτική και εμφανίστηκε σε περισσότερες από δέκα ταινίες, συμπεριλαμβανομένων των The Night Flyer (1928) (παραγωγή Cruze), The Duke Steps Out (1929) και Good News (1930). 

Ενώ έπαιζε, ο Daves είχε την ευκαιρία από την MGM να συνεργαστεί σε σενάρια . Ξεκίνησε την καριέρα του ως σεναριογράφος συνεισφέροντας στην πρώιμη ηχητική κωμωδία So This Is College (MGM; 1929), σε σκηνοθεσία Sam Wood . Αργότερα, δουλεύοντας για την MGM και άλλες εταιρείες, έγραψε σενάρια για ταινίες όπως Shipmates (MGM; 1931), Dames         ( Warner Bros ; 1934), The Petrified Forest (Warner Bros; 1936), Love Affair ( RKO Radio ; 1939) και You Were Never Lovelier ( Columbia , 1942). Ο Ντέιβς ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένος με το Love Affair , το οποίο, χρησιμοποιώντας το αρχικό του σενάριο, μετασκευάστηκε ως An Affair to Remember ( 20th Century Fox , 1957). 

Το 1943, η Warner Bros ζήτησε από τον Daves να σκηνοθετήσει το Destination Tokyo , μια ταινία περιπέτειας εν καιρώ πολέμου με πρωταγωνιστές τον Cary Grant και τον John Garfield . Ο Ντέιβς βοήθησε στο σενάριο και αυτό έγινε συνήθης πρακτική για τον ίδιο ως σκηνοθέτη.  Σκηνοθέτησε τρεις ακόμη ταινίες κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου - The Very Thought of You (1944), Hollywood Canteen (1944) και Pride of the Marines (1945), όλες για την Warners. Οι δύο πρώτοι από αυτούς ήταν ανάλαφροι, αλλά ο δεύτερος, με πρωταγωνιστές τον John Garfield και την Eleanor Parker , μελέτησε τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ένας Αμερικανός πεζοναύτηςπου είχε τυφλωθεί στη μάχη του Γκουανταλκανάλ .  Και οι τέσσερις ταινίες του Ντέιβς εν καιρώ πολέμου ήταν εμπορικά επιτυχημένες. Μετά τον πόλεμο, ο Ντέιβς στράφηκε στο φιλμ νουάρ και γύρισε το Κόκκινο Σπίτι (1947), με πρωταγωνιστή τον Έντουαρντ Γκ. Ρόμπινσον , για τον Σολ Λέσερ στο United Artists . Επέστρεψε στους Warners όπου έγραψε και σκηνοθέτησε το Dark Passage (1947), με πρωταγωνιστές τους Humphrey Bogart , Lauren Bacall και Agnes Moorehead . Αργότερα σκηνοθέτησε To the Victor (1948), A Kiss in the Dark(1949) και Task Force (1949). Έγραψε επίσης το σενάριο για το Task Force , στο οποίο πρωταγωνιστούσε ο Gary Cooper .
Τον Φεβρουάριο του 1949, ο Ντέιβς υπέγραψε μακροπρόθεσμο συμβόλαιο στην 20th Century Fox . Ξεκίνησε σκηνοθετώντας το πρώτο του γουέστερν , το κριτικά αναγνωρισμένο Broken Arrow (1950) με πρωταγωνιστές τους James Stewart , Debra Paget και Jeff Chandler . Ο Chandler έπαιξε τον Cochise και η επιτυχία της ταινίας ενέπνευσε τη δημιουργία άλλων ταινιών με πρωταγωνιστές ιθαγενών Αμερικανών . Ο Kim Newman έγραψε ότι, με την αξιοπρεπή και ηρωική του ερμηνεία, ο υποψήφιος για Όσκαρ Τσάντλερ καθιέρωσε τον Cochise ως «το μοντέλο της δεκαετίας του 1950 ενός Ινδού ήρωα». Ο Νιούμαν επισημαίνει ότι η ταινία ενέπνευσε καλή θέληση σε άλλους ιθαγενείς αρχηγούς όπως οι Sitting Bull , Crazy Horse και Geronimo – ως αποτέλεσμα, «έγινε μόδα τα γουέστερν να είναι υπέρ των Ινδιάνων». Άλλοι μελετητές προειδοποίησαν ότι αυτές οι «φιλοινδικές» ταινίες πρότειναν ότι η ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ ιθαγενών και λευκών επιτεύχθηκε μόνο μέσω της απώλειας της ινδικής ταυτότητας. Οι «καλοί» Ινδοί θα συμμορφώνονταν με τη λευκή κοινωνία, οι «κακοί» Ινδοί όχι.
Ο Ντέιβς αποφάσισε να δοκιμάσει άλλα είδη με τις ταινίες περιπέτειας Bird of Paradise (1951) και Treasure of the Golden Condor (1953), τις οποίες έγραψε και σκηνοθέτησε και τις δύο. Ως σκηνοθέτης μόνο, έκανε το Never Let Me Go (1953) για το MGM και το Demetrius and the Gladiators (1954) για το Fox. Ποτέ μην με αφήσεις να φύγω , με πρωταγωνιστές τους Κλαρκ Γκέιμπλ και Τζιν Τίρνεϊ , γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στην Αγγλία και περιλάμβανε ένα δεύτερο καστ γνωστών Βρετανών ηθοποιών.
Ο Daves έγινε ανεξάρτητος σκηνοθέτης το 1954 και επέστρεψε στη Warners για να δουλέψει στο Drum Beat (1954), το οποίο έγραψε, σκηνοθέτησε και συμπαραγωγός με τον Alan Ladd , ο οποίος πρωταγωνίστησε στην ταινία. Ένας από τους συμπρωταγωνιστές του Ladd ήταν ο Τσαρλς Μπρόνσον , ο οποίος, τότε σχετικά άγνωστος, έδωσε μια εντυπωσιακή ερμηνεία ως επικεφαλής του Modoc , Captain Jack . Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ο Daves είχε βαρεθεί τη μόδα που είχε ξεκινήσει και ο Drum Beat ήταν «υπέρ των εποίκων» με τον απαγχονισμό του χαρακτήρα του Bronson στην τελική σκηνή «αποκαθιστώντας την ισορροπία ". Ο Aleiss υποστήριξε ότι το Drum Beatστην πραγματικότητα κήρυξε το ίδιο θέμα στα προηγούμενα γουέστερν του για καλούς Ινδιάνους που συμμορφώνονται με τις προσδοκίες των λευκών ενώ εξαλείφει τον κακό Ινδό ( Captain Jack ). Ο Daves εργάστηκε κυρίως σε γουέστερν για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Αφού έγραψε το σενάριο του White Feather (1955) για την Fox, ο Daves σκηνοθέτησε τρία γουέστερν υψηλής βαθμολογίας: Jubal (1956) για την Columbia. The Last Wagon (1956) για το Fox; και 3:10 στον Yuma (1957) για την Columbia. Συνέγραψε το σενάριο για τα δύο πρώτα από αυτά. Ο Halsted Welles προσάρμοσε το 3:10 στο Yuma από το μυθιστόρημα του Elmore Leonard . Η Felicia Farr είχε σημαντικό ρόλο και στις τρεις ταινίες. Ο Glenn Ford ήταν ο πρωταγωνιστής στο Jubal και συμπρωταγωνίστησε με τον Van Heflin στο 3:10 to Yuma . Ο Richard Widmark πρωταγωνίστησε στο The Last Wagon. Ο Ernest Borgnine , ο Charles Bronson και ο Rod Steiger ήταν όλοι στο Jubal . Ο James Drury είχε ένα μικρό ρόλο στο The Last Wagon . Ο Richard Jaeckel και η Leora Dana είχαν σημαντικά κομμάτια στο 3:10 στον Yuma . Σύμφωνα με μια ανασκόπηση, το 3:10 to Yuma ήταν μια παραλλαγή του High Noon (1952) καθώς "βάζει έναν αγρότη (Heflin) σε μια μάχη εξυπνάδας με έναν αιχμάλωτο δολοφόνο" (Ford, cast ενάντια στον τύπο ως κακοποιό) - αυτό είναι ένα «ψυχολογικό γουέστερν» που γενικά θεωρείται κλασικό του είδους.
Μετά το Cowboy (1958) με πρωταγωνιστή ξανά τον Glenn Ford, αυτή τη φορά με τον μελλοντικό σύζυγο της Felicia Farr, Jack Lemmon , ο Daves αποφάσισε να αλλάξει το είδος του για να σκηνοθετήσει το Kings Go Forth (1958) ένα δράμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για τους United Artists με πρωταγωνιστές τους Frank Sinatra , Tony . Κέρτις και Νάταλι Γουντ . Ο Ντέιβς επέστρεψε στα γουέστερν προς τα τέλη του 1958 όταν γύρισε το The Badlanders (1958) για την MGM. Αυτή η ταινία ήταν στην πραγματικότητα ένα ριμέικ του κλασικού νουάρ The Asphalt Jungle (1950), που επαναφέρθηκε στη δεκαετία του 1890. Πρωταγωνιστούν οι Alan Ladd και Ernest Borgnine.
Στη συνέχεια, ο Daves έκανε το τελευταίο του γουέστερν, The Hanging Tree (1959) με πρωταγωνιστές τους Gary Cooper, Maria Schell και Karl Malden , με τον George C. Scott να κάνει το ντεμπούτο του. Αυτό θεωρείται ως ένα άλλο κλασικό και ο Daves χρησιμοποίησε πλήρως ένα έντονο τοπίο στο οποίο το μόνο πραγματικό χαρακτηριστικό ήταν μια αυτοσχέδια κατασκήνωση χρυσού. Η δύναμη του πρόσφατα χτυπημένου χρυσού στέλνει την κοινότητα σε φρενίτιδα και γίνονται, σύμφωνα με τα λόγια του Newman, «μια άγρια συλλογή από άτακτα αποβράσματα».
Ο Daves αντιμετώπισε προβλήματα με την καρδιά του  κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του The Hanging Tree και αναγκάστηκε να παραμερίσει για αρκετές ημέρες. Ο Μάλντεν ανέλαβε διευθυντής ενώ ο Ντέιβς απουσίαζε. Υπήρξαν εικασίες ότι τα προβλήματα υγείας εμπόδισαν τον Daves να συνεχίσει να εργάζεται σε γουέστερν, τα οποία συχνά ήταν σωματικά απαιτητικά. 

Μετά από ιατρική συμβουλή, ο Ντέιβς αποφάσισε να παραιτηθεί από τα γουέστερν και να περιοριστεί σε παραγωγές στο στούντιο που ήταν λιγότερο επίπονες.  Έγραψε, παρήγαγε και σκηνοθέτησε μια σειρά από ρομαντικά δράματα στο Warners με πρωταγωνιστή τον Troy Donahue : A Summer Place (1959), Parrish (1961), Susan Slade (1961) και Rome Adventure (1962).  Το A Summer Place ήταν μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές του επιτυχίες. Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Sloan Wilson , ήταν αμφιλεγόμενο εκείνη την εποχή για τη μεταχείριση της μοιχείας και του προγαμιαίου σεξ.
Οι τρεις τελευταίες ταινίες του Daves γυρίστηκαν στη Warners. Το Spencer's Mountain (1963) με πρωταγωνιστές τον Henry Fonda και τη Maureen O'Hara . Βασίστηκε στο ομώνυμο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Earl Hamner Jr και χρησίμευσε ως βάση για την μεταγενέστερη τηλεοπτική σειρά The Waltons . Ο Daves στη συνέχεια έγραψε, σκηνοθέτησε και παρήγαγε το Youngblood Hawke (1964) και τη μάχη της βίλας Fiorita (1965). Αποσύρθηκε μετά την απελευθέρωση της Villa Florita .
Ο Ντέιβς ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Μαίρη Λόρενς από το 1938 μέχρι που πέθανε στις 17 Αυγούστου 1977. Τάφηκε στο νεκροταφείο Forest Lawn Memorial Park στο Glendale της Καλιφόρνια . 

Ο Kim Newman λέει για τον Daves και τον Anthony Mann ότι κατάφεραν να «κουμπώσουν αλλαγές» σε φαινομενικά γνωστές ιστορίες γουέστερν «παίζοντας τις ψυχολογικά έντονες αντανακλάσεις των χαρακτήρων τους» σε σχέση με το τοπίο καθώς και μεταξύ τους. Ο Daves, λέει, το πέτυχε αυτό σε κάθε ένα από τα Broken Arrow , The Last Wagon , 3:10 to Yuma και The Hanging Tree .
Παρά τις πολλές ταινίες που έχουν καταξιωθεί, ο Dave Kehr θεωρεί ότι ο Daves είναι ένας υποβαθμισμένος και παραμελημένος σκηνοθέτης.  Ως σκηνοθέτης, ο Ντέιβς έχτισε για πρώτη φορά τη φήμη του σε ηθικά περίπλοκες πολεμικές ταινίες όπως το Pride of the Marines και τα κοινωνικά προοδευτικά γουέστερν. Για παράδειγμα, το Broken Arrow έχει πιστωθεί ως ένα από τα πρώτα που εισήγαγε το ζήτημα του ρατσισμού σε μεταπολεμικές αμερικανικές ταινίες και θεωρείται ευρέως ως μία από τις πρώτες ταινίες "υπεραμερικάνικης ιθαγενούς". Ο Kehr θεωρεί ότι τα ρομάντζα του Ντέιβς μοιράζονται τις ίδιες αρετές με τις προηγούμενες ταινίες δράσης του: «χαρακτήρες που συντίθενται με απόλυτη ακεραιότητα και σεβασμό· ένα δώρο για τη δημιουργία ενός λεπτομερούς και πειστικού κοινωνικού υπόβαθρου· και ένα δυνατό, σαφές ύφος αφήγησης που του επέτρεψε να διαχειριστείτε ένα μεγάλο καστ χαρακτήρων και πολλά ταυτόχρονα επίπεδα δραματικών γεγονότων».

Πηγή: Delmer Daves - Wikipedia 

Φιλμογραφία

Σκηνοθεσία

Στυγγραφέας-Σεναριογράφος

Ηθοποιός

Πηγή: Delmer Daves - IMDb 

Cary Grant, John Garfield, and Delmer Daves in Destination Tokyo (1943)

Lauren Bacall, Humphrey Bogart, and Delmer Daves in Dark Passage (1947)

TCM@tcmDorothy McGuire, Sandra Dee, and Delmer Daves on the set of A SUMMER PLACE ('59)